دلبستگي واكنشي يا  RAD به شرايطي گفته مي‌شود كه در آن نوزاد يا كودك اعتماد كافي به والدين خود ندارد و در كنار آنها احساس امنيت نمي‌كند. شكل گيري دلبستگي در كودكان، يكي از مراحل مهم رشد است كه بستگي زيادي به والدين دارد. دلبستگي زماني در كودك ايجاد مي‌شود كه در كنار والد دائمي خود احساس آرامش كند. برخي از نوزاداني كه بعد از تولد مدام به افراد مختلف سپرده مي‌شوند و يا مادران سرد و يخچالي دارند؛ دلبستگي ناايمن را تجربه مي‌كنند. اين وضعيت در آينده آنان بسيار موثر است و تاثيرات منفي دارد. البته برخي از شرايط كودكان را بيشتر مستعد ابتلا به اين حالت مي‌كند. اما به طور كلي مادران قبل از به دنيا آمدن كودك بايد در اين مورد اطلاعاتي داشته و مراقبت هاي لازم را از فرزند خود انجام دهند.

براي دريافت مشاوره در زمينه دلبستگي واكنشي مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360  و يا از طريق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

منبع: دلبستگي واكنشي | درمان اختلال دلبستگي واكنشي

دلبستگي واكنشي

دلبستگي زماني ايجاد مي‌شود كه نياز كودكان به سرعت برطرف شده و به آنان اهميت داده شود. معمولا بعد از پنج سالگي ديگر شاهد بروز رفتار هاي دلبستگي واكنشي نيستيم. اما اثرات نهان آن احتمالا تا مدت زمان زيادي باقي خواهد ماند. اين يكي از اختلالات نادر در دوران كودكي است كه از نه ماهگي تا 5 سالگي ظاهر مي‌شود.

همچنين در چنين شرايطي كودك قادر به برقراري ارتباط موثر با اطرافيان خود نيست. در صورتي كه تشخيص به موقع صورت گيرد؛ درمان اين اختلال امكانپذير است. كودكان بسيار انعطاف پذير هستند و به راحتي مي‌توان اثرات مشكلات گذشته را در آنها از بين برد. 

نشانه هاي اختلال دلبستگي واكنشي

نشانه هاي اختلال دلبستگي واكنشي، طيف وسيعي داشته و نشانه هاي زيادي را با شدت هاي متفاوت در بر مي‌گيرد. برخي از نشانه هاي اين اختلال در كودكان، شامل موارد زير مي‌شود. 

عدم ارتباط موثر با اطرافيان

اجتناب از لمس و تماس فيزيكي

تحريك پذيري و عصبانيت بيش از حد

عدم برقراري تماس چشمي

عدم بروز احساس گناه، پشيماني و عذاب وجدان

گوشه گيري و انزوا

سرپيچي از اوامر والدين

عدم علاقه و ترس از مراقبان دائمي

انواع دلبستگي واكنشي

با بزرگ شدن كودك و بعد از پنج سالگي، اگر دلبستگي واكنشي درمان نشود؛ خود را به شكل دو نوع از اين اختلال نشان مي‌دهد.

دلبستگي واكنشي مهار شده: كه در آن كودك از دنياي اطراف خود آگاه است؛ اما به صورت ارادي هيچ پاسخي نمي‌دهد. آنها هيچ محبتي به والدين و مراقبان خود نمي‌كنند و گوشه گير و منزوي هستند.

دلبستگي واكنشي مهار نشده: در اين وضعيت كودكان با افراد غريبه بيش از اندازه صميمي شده و به آنها محبت مي‌كنند. حتي ممكن است غريبه ها را به والدين خود ترجيح دهند. در اين نوع كودكان محبت و رفع نيازهاي خود را به شيوه ي نادرست و در افرا اشتباه جستجو مي‌كنند.

علت بروز دلبستگي واكنشي

به طور كلي نمي‌توان علت قطعي براي بروز دلبستگي واكنشي در كودكان ذكر كرد. اما براساس تحقيقات انجام شده در اين زمينه كودكاني كه در معرض چالش هاي رفتاري مختلف، تاثير اعتياد مادر به مواد مخدر و الكل و سابقه خانوادگي بوده اند؛ بيشتر احتمال دارد كه اين بيماري را بروز دهند. در اين قسمت به توضيح برخي از دلايل اين اختلال مي‌پردازيم.

📌دوري از مادر

يكي از دلايل اصلي بروز اختلال دلبستگي واكنشي، دوري از مادر يا والد اصلي، به شيوه هاي مختلف است. براي مثال افرادي كه در پرورشگاه بزرگ مي‌شوند و يا كودكاني كه در دوران نوزادي مراقبان زيادي داشته اند؛ در معرض اين اختلال قرار مي‌گيرند.

يكي ديگر از مثال هاي دوري از خانواده در دوران كودكي، بستري شدن كودك در بيمارستان يا مراكز درماني براي طولاني مدت است. در چنين شرايطي كودك دچار سردرگمي شده و والد اصلي خود را فراموش مي‌كند. از طرفي اعتماد خود را به همه افراد از دست داده و نمي‌داند با چه كسي صميمي شود.

📌ابتلا مادر به بيماري هاي روان

كودكاني كه توسط مادران مبتلا به افسردگي بزرگ مي‌شوند؛ به دلبستگي واكنشي نيز مبتلا خواهند شد. مادران نمي‌توانند به اندازه كافي به فرزندان خود محبت كنند ويا نيازهاي آنان را به شكل درستي برطرف نمي‌كنند. به همين دليل كودك به بروز رفتارهاي عجيب و غريب براي گرفتن توجه متوسل مي‌شود. همچنين اين كودكان در زمان گريه و بي قراري نيز ناديده گرفته مي‌شوند. تماس فيزيكي يكي از اقدامات لازم در اين دوران است كه مادران افسرده به آن اهميتي نمي‌دهند.

تشخيص دلبستگي واكنشي

تشخيص دلبستگي واكنشي بايد توسط متخصص انجام گيرد. چراكه علائم اين بيماري شباهت هاي زيادي به اختلالات طيف اوتيسم دارد. متخصص سن و همچنين سابقه پزشكي كودك را بررسي كرده و با انجام برخي از تست هاي روانشناسي از اين موضوع اطمينان حاصل مي‌كند. همچنين مدت زمان و شدت نشانه هاي اين بيماري نيز اهميت دارد. برخي از متخصصين براي تشخيص دقيق از مشاهده مستقيم رفتارهاي كودك و تعامل با او استفاده مي‌كنند.

درمان دلبستگي واكنشي

همانطور كه گفته شد؛ به دليل انعطاف پذيري كودك و همچنين سن كم او، به راحتي مي‌توان نشانه هاي اختلال دلبستگي واكنشي را از بين برد. اين درمان بر ترميم ارتباطات خانوادگي از نظر عاطفي و احساسي متمركز است. در چنين شرايطي هم كودك و هم والدين بايد براي درمان اقدام كنند.

💠بازي درماني

بازي درماني يكي از درمان هاي موثر براي دلبستگي واكنشي است. از آنجايي كه سن كودكان مبتلا به اين اختلال پايين است و همچنين آنها علاقه زيادي به بازي كردن دارند؛ در اين زمينه مي‌توان بسياري از مفاهيم را به آنها آموزش داد. همچنين آنها مي‌توانند در غالب بازي بسياري از مفاهيم، عقايد و ترس هاي خود را آشكار كنند. بازي درماني بايد توسط روانشناس و يا كاردرمانگر انجام گيرد.

💠خانواده درماني

به دليل اينكه بخشي از علل موثر در شكل گيري دلبستگي واكنشي در كودكان، به والدين آنها برمي‌گردد؛ بهتر است خانواده نيز در اين زمينه درمان را آغاز كنند. اين روش بر ايجاد و حفظ روابط خانوادگي موثر، استوار است. تعامل با فرزند بايد با روش هاي مختلفي گسترش يابد و اين كار توسط درمانگر انجام مي‌گيرد. شركت در كلاس هاي فرزندپروري نيز از روش هاي خانواده درماني محسوب مي‌شود.

عوارض دلبستگي واكنشي در صورت عدم درمان

علاوه بر عوارضي كه دلبستگي واكنشي در همان سنين ايجاد مي‌كند؛ در صورت بزرگ تر شدن كودك و عدم درمان اين اختلال، پيامدهاي بيشتري ظاهر مي‌شود. علائم شديدتر شده و در غالب تاخير در رشد جسماني، اعتماد به نفس پايين، خطر سواستفاده هاي جنسي و عاطفي، اعتياد به مواد مخدر و الكل، اختلالات يادگيري، بروز رفتارهاي ناهنجار و… خود را نشان مي‌دهد. ابتلا به بيماري هاي رواني مختلف نيز از جمله افسردگي، از ديگر عوارض اين اختلال هستند.

سخن پاياني

اختلال دلبستگي واكنشي يكي از اختلالات رواني است كه در سالهاي اوليه زندگي كودك بروز مي‌كند. در واقع دلبستگي ناايمن كودكان نسبت به والدين شان، از عوامل مختلفي متاثر مي‌شود. همچنين والدين نيز نقش اساسي در اين زمينه دارند. تشخيص افتراقي اين اختلال كار آساني نيست و بايد حتما توسط متخصص انجام گيرد. همچنين علائم مختلفي داشته كه در كودكان با شدت هاي مختلفي بروز مي‌كند. والدين بهتر است در اين زمينه اطلاعات لازم را كسب كرده و با كمك يك روانشناس از بروز اين بيماري جلوگيري كنند.

براي دريافت مشاوره در زمينه دلبستگي واكنشي مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360  و يا از طريق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

منبع: دلبستگي واكنشي | درمان اختلال دلبستگي واكنشي